از آن بیان نورانی امیر مؤمنان (سلام‌الله علیه) که به نقل از رسول گرامی (علیه و علی آله آلاف التحیه والثناء) حالا آخرین جمعه ماه شعبان بود، یا آخر ماه شعبان بود، یا فِی یُومٍ مِنْ أیامِ شعبان - ممکن است چند بار حضرت این خطبه را ایراد کرده باشد - عظمت ماه مبارک رمضان را مشخص کردند. ماهی که قرآن نازل شده است و انسان خُوی فرشتگی پیدا می‌کند.
این فرمایشی که مرحوم آسید محمد کاظم در عروه دارد، این فرمایشی است که بزرگان فقهی ما مثل صاحب جواهر (رضوان‌الله علیهم) دارند. این در فقه ما مطرح است که اصلاً روزه فضیلتش این است که انسان شبیه فرشته بشود. این را مرحوم صاحب جواهر در اوایل جواهر دارد، مرحوم آسید محمد کاظم نیز در فضیلت روزه‌های مستحبی آورده است. شما در آن خطبة اول نهج البلاغه یا سایر خطبه‌ها می‌بینید وقتی وجود مبارک حضرت امیر (سلام‌الله علیه) فرشته‌ها را معرفی می‌کند، شئون فرشته‌ها به تسبیح و تهلیل و تکبیر و تَحمید بر می‌گردد.
انسان یک همچنین خویی را، یک همچنین فضیلتی را پیدا می‌کند و خداوند هم وقتی این ماه را معرفی می‌کند، می‌گوید: ماهی است که قرآن درآن نازل شده، نه ماهی که روزه در آن واجب شده. وقتی قرآن باشد، صدها حُکم و حِکَم هست که یکی از آنها جریان «روزه» است. فرمود: شَهرُ رَمَضان الذِی اُنزِلَ فِیهِ القُرآن(1)، نه شَهرُ رَمَضان الذِی کُتِبَ فِیهِ عَلِیکُمُ الصیام! روزه یکی از زیر مجموعه‌های قرآن کریم است؛ اما به ماها هم گفتند: این راه را طی کنید.
این دعاها چقدر نورانی است! اگر ما دستمان به او نمی‌رسد، او فیضش به ما می‌رسد. این درباره رحمت آمده؛ ما اگر نتوانستیم به سفره او بار یابیم، سفره او خیلی گسترده است؛ به همه ما در همه شرایط می‌رسد. همانطوری که قرآن شِفاء مردم بیدار و بیناست، اما وَ لا یَزِیدُ الظالِمِینَ إلا خَساراً. هیچ کتابی برای مُلحدان و کافران و فاسقان و عاصیان تلخ‌تر از قرآن نیست، سخت‌تر از قرآن نیست ! زیرا مخالفت با او عذاب ألیم را و ابد را به همراه دارد و چیزی هم برای تبهکاران بدتر از ماه مبارک رمضان نیست.
هیچ شبی به اندازه شب قدر برای معصیت‌کاران بَدتر نیست! این هم هست. اگر قرآن شِفاءٌ لِلناس است، وَ نُنَزلُ مِنَ القُرآنِ مَا هُوَ شِفآءٌ وَ رَحمَه، وَ لا یَزِیدُ الظالِمینَ إلا خَساراً(2). این ماه مبارک رمضان که لِیلَهُ القدری دارد، لِیلَهُ القَدرِ خِیرٌ مِنْ ألْفِ شَهر(3)، همین لِیله قدر که بهترین شب‌های سال است، برای عاصیان و فاسقان بَدترین شب ایام است، زیرا گناه در آن شب با گناه شب‌های دیگر فرق دارد.
پی‌نوشت:
(1) سوره بقره / آیة 185
(2) سوره اسراء / آیة 82
(3) سوره قدر / آیة 3
